Een emotioneel debat maandagavond in Heerenveen.
Gemeenteraadsleden discussieerden met verantwoordelijk wethouder Hedwich Rinkes
(CDA) over een rapport over de bejegening van bijstandsgerechtigden door
ambtenaren. Met tranen in haar ogen sprak Rinkes van ,,een zware periode’’ die
veel indruk heeft gemaakt. ,,Het raakt mij. Het raakt de medewerkers.’’
De benadering van bijstandsgerechtigden zou
beschamend zijn geweest. Politieke partijen kregen hierover tientallen klachten
binnen na verschillende verhalen in de media over een Heerenveense
‘boodschappenaffaire’. De gemeente vorderde bijstandsgeld terug. Sommige
uitkeringsgerechtigden durfden niet meer in het gemeentehuis te komen. Ook deze
krant schreef er begin dit jaar uitgebreid over.
Na discussies in de raad deed de
rekenkamercommissie onderzoek. Haar rapport verscheen vorige maand. Wat blijkt?
Er is niet veel mis met de bejegening. Van de bijstandsgerechtigden in
Heerenveen is 75 tot 80 procent tevreden en 10 tot 12 procent ontevreden, staat
in het rapport. Ambtenaren krijgen gemiddeld een 7,7 als cijfer. Een vette
voldoende. De kleine minderheid die ontevreden is, bestaat voor een groot deel
uit cliënten die met een terugvordering te maken hebben gehad. Zij vinden de
regels oneerlijk of onduidelijk. Slechts een enkeling heeft een klacht over de
houding van een ambtenaar.
Vrijwel alle partijen in de raad toonden zich
maandagavond ‘tevreden’ en ‘positief verrast’ met deze uitkomsten. De
conclusies in het rapport komen behoorlijk overeen met de woorden die wethouder
Rinkes eind januari sprak. Zij zei toen dat de gemeente zich niet herkende in
de kritiek dat mensen in de bijstand zich onheus bejegend voelen. Het beleid
wordt altijd uitgevoerd ‘met hoofd en hart’, voegde Rinkes hieraan toe.
Maandagavond vertelde de wethouder dat de
kwestie veel impact heeft gehad in het gemeentehuis. ,,Medewerkers zijn
geraakt. Hun professionaliteit werd in twijfel getrokken.’’ De onzekerheid die
dat veroorzaakte ,,is er tot op de dag van vandaag nog steeds’’.
En dus is het tijd voor reflectie in de raad,
zoals de VVD concludeerde. En voor een respectvollere bejegening in diezelfde
raad, aldus het CDA. Beide partijen hebben gelijk. Maar ook de media, inclusief
deze krant, mogen in de spiegel kijken. Want de kritiek van de VVD dat in de
gemeenteraad specifieke situaties werden neergezet als de algemene gang van
zaken, geldt voor een deel ook voor de pers.
Vooropgesteld: journalisten horen onrecht op
te sporen en over misstanden te schrijven. Het is hun taak. Helemaal als zij
vernemen dat het om tientallen klachten gaat. Dat is hier ook gebeurd.
Heerenveen gaat zeker niet vrijuit in de ‘boodschappenaffaire’.
Sommige bijstandsgerechtigden voelden zich
terecht onheus bejegend. Bovendien loopt er nog een onderzoek naar andere, al
dan niet rechtmatige terugvorderingen door de gemeente. Over een paar maanden
worden de uitkomsten hiervan bekendgemaakt.
De pers heeft echter van uitzonderingen, specifieke misstanden
dus, iets te vaak de regel gemaakt in deze kwestie. Net als een deel van de
raad. Hier en daar zijn te snel algemene conclusies getrokken. Soms is een
incident gewoon een incident. Een fout van de gemeente. En is er, wat de
bejegening door ambtenaren betreft, structureel weinig mis. Wordt vervolgd,
over een paar maanden.